गोधडी भाग ४४: शिकलेल्या तिची कथा – निमित्त जागतिक महिला दिन

महाराष्ट्रात खेड्यात नवऱ्याला मालक किंवा धनी असे संबोधतात असे ऐकले आहे. मी मात्र हे फक्त नाटक किंवा सिनेमांत पहिले आहे. हल्ली बायकां मालक किंवा धनी म्हणत असल्याचे शक्यतो आढळत नाही. शिकलेल्या तर नाहीच नाही. बऱ्याच ठिकाणी नाव घ्यायची पद्धत आली आहे.

बायका शिकल्या आणि नवऱ्याला नावाने हांका मारू लागल्या म्हणून परिस्तितीत कितीसा फरक झाला आहे असे वाटते? जो पर्यंत बायका स्वतःचे आणि घरातील निर्णय, लहान असो वा मोठे स्वतः घेऊ शकत नाही तो पर्यंत त्या “मालकी” चा परीघ ओलांडू शकत नाही. सांगितलेली कामे अगदी अचूकपणे पार पाडणे म्हणजे स्वातंत्र नव्हे.

जो पर्यंत आपल्या बायकोला कळते हे नवऱ्याला पटत नाही. दोघात आपणच जास्तं शहाणे याचा दुराभिमान त्याच्या मनातून जात नाही आणि वेळोवेळी मीच कसा शहाणा हे दाखविण्याचे तो सोडून देत नाही. तो पर्यंत तोच मालक. चुकीचा असला तरी भाव तोच.

तसेच काही घरात मालकीण बाई असू शकते. एकदम उलट परिस्थिती. टक्केवारी खूप कमी आहे. पण आहे. स्वतः ची कुवत काही नसतांना नवऱ्यावर उठसुठ चिडणाऱ्या, स्वतःचा न्यूनगंड लपविण्यासाठी, आपण किती त्रास सोसतो याचा पाढा कायम वाचणाऱ्या बायका पण समाजात असतात. तिथे तो बिचारा असतो. तरी त्याला “चॉईस ” असतो कारण तो दिवसाचा जास्त वेळ बाहेर असतो. आणि मग तो हळू हळू तिला टाळू लागतो.

घर आणि मुले ही तिची जवाबदारी असते! दिवसभर काम करून त्याचे दमणे साहजिक असते आणि तिला मात्र तिथे ही   “चॉईस” नसतो. आपण बातम्या आणि राजनीती वर चर्चा बघतो, फुटकळ वेळेत ती आव आणून घरांत (भरीला सोशल मीडिया पण आहे ) वर करतो म्हणून आपण शहाणे असे वाटणारे महाभाग पुष्कळ आहे. पण ती बघत असलेली मालिका नेहमी भिकारडी असते.

जिथे एकमेकां बद्दल आदर असतो, ओढ असते, एकमेकांसाठी वेळ असतो आणि घरात दोघे मिळून निर्णय घेतात तिथे असे दिवस साजरे करावे लागत नाही. तुमच्याकडे असे दिवस साजरे करण्याची वेळ येऊ नये या साठी शुभेच्छा!

सावरकर, पुलं आणि या सारखे अनेकांना मरण नाही!

स्वतःच्या वीस वर्षाच्या मुलाला सबंध दिवस अभ्यासाच्या टेबलाजवळ पाहून जे कोणत्या ही सामान्य आईला वाटेल अगदी तसेच मला वाटते. ना राहून शेवटी मी चाचपडत प्रश्न विचारला, उद्या परीक्षा आहे का?
उत्तर आले “नाही”.
मग!
अभ्यास आहे, प्री-Ph.D. कोर्सेसचे सबमिशन आहेत आणि पुढच्या वीकएंडला एक कॉन्फरन्स आहे त्याचे प्रेझेन्टेशन तयार करायचे आहे.
काय ना, “क्षण तो क्षणांत गेला” असे वहायला नको.
आता मात्र मी बोटें तोंडात टाकायची बाकी होते! मी प्रश्न टाकायच्या आधीच म्हणाला, तुला आठवत नाही का, अगं “शत जन्म शोधिताना” मध्ये आहे.
मी सावरकरांना मनातल्या मनात धन्यवाद दिले.

सावरकर, पुलं आणि या सारखे अनेक भौतिक रित्या हयात नसले तरी ते आपल्यातच आहेत. वेगवेगळ्या प्रसंगी त्यांची आठवण निघत राहते आणि मग जाणवते की या थोर माणसांना मरण नाहीं हेच खरे!

tip: मला तो अभ्यास करतोय याचे नवल वाटत नसून त्याला “शत जन्म शोधिताना” आणि पर्यायाने सावरकर लक्षात आहेत याचे कौतुक वाटते!

गोधडी भाग (आठवत नाही) : आमचीच लाल!

तर मित्रांनो यंदा मी दिवाळी निमित्त आतिशबाजी  प्रत्यक्षात न पाहता फेसबुक वरून पहिली. ती कशी, आम्ही भारतीय दुसऱ्या धर्मा बद्दल, दुसऱ्या जाती बद्दल अतिशय पोटतिडकीने विनोद/ चेष्टा/ जोक करतोच. यात आमचा हात एक ब्रिटिश धरू शकला तर, पण त्याने त्यावर केलेला विनोद आम्हास कळला तर बेहेत्तर.

मूळ मुद्दा हा की हि अतिशबाजी मी मोती साबण, त्याचा कागद/चांदी, त्याची साठवण, आठवण… नंतर वेगवेगळ्या लाडवाचे आकार, त्यांचे प्रकार आणि त्यातील बेदाणे या वर पाहिली/वाचली. तुम्ही जाणकार मंडळी नी अर्थातच ती वाचली असणारच म्हणून ती माझ्या पर्यंत पोचली. आणि हो पुढे जाऊन विनोद बेशिस्ती आणि गबाळे राहणे किंवा टापटीप न राहणे वर देखील होते. थोडक्यात काय तर आम्ही मराठी माणसे आपापसात पण एकोप्याने राहू शकत नाही. बरे आता कसला हि टेंभा मिरवायचा झालाच तर एक सत्यकथा सांगते.

त्या आधी एक फॅक्ट, महाराष्ट्राच्या उत्तरे कडे म्हणजे मध्यप्रदेश आणि पुढे, मराठी माणसाला  “कढी-चट” हे टोपण नाव आहे. कारण काय तर म्हणे ती फडतूस ताकाची कढी देखील मराठी माणूस शेवटी सोडत नाही, तर चाटून संपवतो. आणि मराठी माणसात सगळे आले, सब घोडे बारा टक्के.

आता सत्यकथा, मी युनिव्हर्सिटीत शिकत असताना एकदा माझी एक प्राध्यापिका (अतिशय सज्जन बाई असे प्रत्येकाचे मत होते नव्हे अजून आहे!) मला म्हणाली मराठी माणसे चांगली पण काय ग तुमच्या पद्धती. मी अर्थातच चाट पडले. प्रश्न बोलून दाखवावा लागला नाही. किस्सा असा, ” काल मी एका जुन्या विद्यार्थिनीच्या लग्नाला गेले होते. दुपारचे लग्न होते आणि त्यात काल पाऊस होता. जावे कि नाही याच्या विचारात होते पण आग्रहाचे आमंत्रण होते म्हणून इथला तास संपवून गेले. मंगल कार्यालयाच्या बाहेर बरीच गर्दी दिसली. माणसे हळू हळू पुढे जात होती. पाऊस असल्याने सगळ्यांची पंचाईत होती. मी दारा जवळ पोचल्या वर कळले की दारात दोन्हीं पक्षाचे लोक याद्या घेऊन उभे होते. आलेला पाहुणा तुमचा कि आमचा याची खात्री करून आणि त्याचे नाव खोडून आत सोडत होते. किती ग चिकू पणा हा. मी वेगवेगळ्या समाजातील लग्न पहिली हि अशी मात्र पहिलीच वेळ”. आम्हीं का तुमच्या मंडळींचे जेवणाचे पैसे द्यायचे हा सरसकट मुद्दा असावा. माझ्या तो वरच्या आयुष्यातला हा असा पहिलाच प्रसंग. मला काय म्हणावे सुचेना. आडनाव विचारले तर दोन्ही बाजू ची मंडळी एका पोटजातीची नसून शत्रू पक्षातील (हे ही आपणच ठरवले आहे) होती. कोणाला वेगळं  म्हणायची सोय नाही.

लग्ना नंतर सासरी घरांतल्या मंडळी कडून ओळखीच्या एका लग्नाचा असाच किस्सा ऐकला, त्यात वधूचा भाऊ का कोण त्यांच्या कडील यादी घेऊन फिरत होती. खातरजमा करून आपल्या यादीतील लोकं मोजत होता.  शेवटी वराकडच्या एका जेष्ठाने सांगितले कि पैशाची तुम्ही काळजी करू नका, आम्ही बघतो पण माणसे मोजायची नाही.

तर बोला आता. तुम्ही शहाणे कि आम्ही शहाणे!

Recalling Rhododendrons

This slideshow requires JavaScript.

रोढोडेन्ड्रॉन (rodhodendrons ) किंवा रोडीस हि फुलं मी भारतात कधी हि पहिली नव्हती. पण इंटरनेट वरून ही हिमाचल प्रदेश आणि त्याहून उत्तरे कडे,  आणि उत्तर – पूर्व राज्यात होत असावी असे कळले. मध्यंतरी एका ब्लॉग वेळ वाचले होते कि सिक्कीम मध्ये आणि जवळील  भागात हि फुले खूप मोठ्या प्रमाणात आढळतात.

Information on Sikkim Trek from web:

http://questhimalaya.com/excursions/combi-springflora.htm

http://trekkinginsikkims.com/

http://trekkinginsikkims.com/rhododendron-trek.html

… आणि मी कपाळाला हात लावला…

आज पासून मी एक नवीन सदर सुरु करत आहे… आणि मी कपाळाला हात लावला…

तुम्ही लावता का कपाळाला हात? लहानपणी ऐकले होते असे करू नये, पण आजकल  बऱ्याच वेळा हे आपोआप घडते. काय करणार प्रसंगच असे येतात. काय आहे ना कि लोकांचे चित्र-विचित्र वागणे बघितले कि त्यांचा राग येण्यापेक्षा कीव येते.  आणि मग कपाळाला हात लावला जातो.

एक म्हण आहे “झाकली मूठ ….” पण सोशल मिडिया मुळे काही मुठी permanently उघड्या आहे. पूर्वी सिनेस्टार आणि तत्सम मंडळी  “out of sight, out of mind” च्या भीतीने लोकांच्या नजरेत राहण्यासाठी वेग वेगळ्या क्लुप्त्या करायचे. वेळ पडल्यास paid news देत. आता सोशल मिडिया मुळे त्यांचा खर्च वाचला पण सर्वसामान्य माणूस मात्र या फंद्यात अडकला.  आवड म्हणून काही करणे वेगळे पण प्रत्येक बाबतीत भाष्य करणाऱ्यांची संख्या झपाट्याने वाढली. आणि ते का थोडे होते म्हणून काही तर स्वतः ची रोजनिशी चे जाहीर वाचन करू लागले. होणार काय …. कपाळावर हात दुसरे काय.

परवा नारळी किंवा राखी पौर्णिमा झाली. राखी हा आमचा सण आहे कि नाही तो वाद वेगळा. पण भाऊ बहिणींच्या प्रेमाचे जे प्रदर्शन बघितले त्या वरून  “सब घोडे बारा टके” ची जाणीव झाली. सार्वजनिक गणेशोत्सव, नवरात्र च्या यादीत सार्वजनिक रक्षाबंधन. प्रेम आपुलकी पेक्षा उपचाराचाची जाणीव होती.  मग काय …मी. क. हा. ला.

तुम्ही कधी कपाळाला हात लावला होता का? आठवते का बघा

गोधडी भाग ८: रानफुलें (Wildflowers)

You belong somewhere you feel free ~Tom Petty

निसर्गावर जेवढे लिहावे तेवढे थोडे. वेगवेगळ्या ऋतू वेगवेगळे रंग उधळतात. निसर्ग निरीक्षण करण्यातला आनंद काही औरच असतो. येथे प्रत्येक पान नि फूल वेगळे असते. लहान सहान गोष्टींच्या पण असंख्य छटा. गवताच्या लहानश्या पाती पासून थेट मोठाले वृक्ष सगळे आपले लक्ष वेधून घेतात. अर्थातच त्याची आवड मात्र लागते.   किंवा असे म्हणू ती आवड निर्माण करावी लागते.  जसे जसे आपण निसर्गाशी एक रूप वहायला शिकतो तसे तसे आयुष्यातील ताण तणाव आपसूप कमी होत जातात.

वाट कोणती असो, वस्ती कोणती असो, हवामान कोणता हि असो, जेथे झाडे तेथे पक्षी आणि हे दोन्ही असल्यास, eye tonic तर मिळतेच वर आनंद आणि भरून पावल्याचे समाधान. बस “नजर” हवी. तर सध्या येथे वसंत असल्याने, झाडांना पालवी फुटत आहे, इवले इवले रोप पण आपल्या फुलां सकट डोलू पाहतायेत. दुकानातील फुले सुरेख असतात पण त्याहून ही सुरेख असतात ती “रानफुलें: मनस्वी आणि मुक्त”.  जेंव्हा अधून मधून सूर्य देवता दर्शन देतात, त्या किरणात समस्त जीव (माणूस, जनावरे आणि वनस्पती ) उजळून निघतात. सगळे स्मित हास्य देत आहेत असेच वाटते. अश्याच दिवशी घेतलेल्या या काही तस्वीरी.

 

There are always flowers for those who want to see them ~Henri Matisse